Etappe 24, Bosnie-Herzegovina....
Blijf op de hoogte en volg Ernst
19 September 2012 | Bosnië en Herzegovina, Mostar
Etappe 24, Bosnië-Herzegovina (BIH)…..
Dit is eigenlijk een tussen etappe. Mostar ligt zo dichtbij, ca. 70 kilometer, dat we hier ook graag een kijkje willen nemen. Het lastige is alleen dat we drie keer de grens moeten passeren. Bosnië-Herzegovina heeft een smalle kuststrook van een luttel aantal, dat haar toegang verschaft tot het Kanaal Malag Stona. Met als enige stad van zekere omvang Neum. Het is eigenlijk een soort enclave die Kroatië is tweeën splitst.
Dus we moeten de grens van deze twee landen drie keer passeren!
Gelukkig blijkt als we rond half acht bij de eerste grensovergang komen er totaal geen oponthoud. Wij, met ons Nederlandse kenteken, mogen doorrijden. Zo ook bij de BIH grensovergang en de daarop volgende grensovergangen. Dat schiet op.
Onderweg zien we dat er een behoorlijk prijsverschil is qua brandstof. Even onthouden voor de terugweg.
Mostar….
We zijn rond half negen al in Mostar, dat nog bezig is te ontwaken. Het voordeel van dit vroege uur is dat we vrij gemakkelijk een parkeerplaats vinden niet ver van het centrum.
De doggies blijven gewoon in de bus. Op dit tijdstip is het nog behoorlijk koel.
Direct bij de parkeerplaats zien we een groot winkelcomplex dat flink geraakt is in de oorlog.
Het staat er haveloos bij, een zichtbaar monument van de oorlog.
De sfeer in deze stad is vreemd. Het is niet goed onder woorden te brengen, maar het woord sinister drukt dit het beste uit.
De eerste ontmoeting met een vrouw die ik de weg vraag is wel heel hartelijk. Ze brengt ons letterlijk op weg in de richting van het oude stadcentrum. Het blijkt zo ongeveer om de hoek.
Eerst even wat Marken pinnen, €25 moet genoeg zijn. Bij de drogist koopt Ageeth een siroop die heilzaam zou moeten zijn tegen haar aanhouden hoesten.
In de brede winkelstraat zijn de ‘oorlogswonden’ nog heel goed zichtbaar. Er is geen huis of gebouw dat zonder kogelgaten en inslagen van granaten is.
Als eerste bezoeken we het oudste, nog intact zijnde, Turkse huis. We zijn te vroeg, er wordt nog gestofzuigd, of we wat later terug willen komen. Geen probleem.
De route naar de beroemde brug van Mostar is niet moeilijk te vinden. De kiezelbestrating oogt origineel. Het is oppassen geblazen op deze gladde kiezelsteentjes. Hoe zal dat zijn als het hier regent.
Dat we dichterbij ‘de trekpleister’ komen laat zich makkelijk raden, het aantal souvenirwinkeltjes en stalletjes aan weerszijden van de route neemt fors toe.
Vanaf diverse plekken hebben we deze markante brug bekeken en gefotografeerd.
In de vestingtoren bij de brug is een foto expositie over de oorlog. Foto’s gemaakt door een Nieuw Zeelandse fotograaf! De zwart wit foto’s zijn zeer indrukwekkend.
Hemeltje lief, wat is deze stad en haar eeuwenoude brug in puin geschoten.
Sinds mensenheugenis slaan we niet alleen, met of zonder Gods/Allah’s zegen elkaar de hersens in. De Mensch is vooral ook goed in het vernietigen van alle fysieke vormen van de overwonnen cultuur. Zo ook hier, juist de historische huizen, paleizen, voorname gebouwen, kunstwerken, fysiek en artistiek, wordt liefst geheel met de grond gelijk gemaakt.
Een treurige vorm van kapotmaken want dan is alles van ‘daarvoor’ gewist!
En het is dezelfde Mensch die, na de overheersing te hebben uitgezeten, vervolgens zo veel mogelijk weer gaat ‘her’bouwen. En dat trekt toeristen.
Zo ook hier, de brug is weer herbouwd met veel ‘Westers’ geld.
Dat Geert Wilders daar nog niet over is begonnen?
Maar nu zal alles beter gaan van ook deze stad staat op de ‘Werelderfgoed’ lijst van de Unesco. Een manier om ‘het geweten’ te sussen.
En, uiteraard ook de zorg en aandacht die wordt besteed aan de erebegraafplaatsen voor de slachtoffers al dan niet in de strijd omgekomen dan wel en masse afgeslacht.
Keurig aangelegde gedenkplaatsen met onafzienbare rijen kruisen of een soort pijlen, al naar gelang de religieuze achtergrond.
Haat is een tweede natuur zo lijkt en voelt het hier op de Balkan. Ongelukkige keuze(s) op het verkeerde moment. Voor de Nazi’s/Fascisti, Kroatië en Montenegro, vanuit het idee dat zo onafhankelijkheid zou kunnen worden verkregen! (Net als het Indonesisch verzet dat de Jappen steunde). Of de Geallieerden, de Serven, altijd al dromend van een groot Servisch Rijk. Gelijk de Italianen met hun ‘Mare Nostrum’ streven.
Alleen Josip Broz, alias Tito, was degene die een aantal Balkan landen wist te verenigen in Joegoslavië. Een verlicht despoot, hij misstond bepaald niet tussen de tijdgenoot dictatoren
Stalin, Franco, Salazar, Atatürk, Ceaucescu, Hoxha, en niet te vergeten Mao. Ik vergeet er vermoedelijk een paar, maar deze waren wel heel lang gezichts- en allesbepalend.
Tito echter, wist zich te ontworstelen aan de ijzeren greep van Stalin en vestigde zijn eigen vorm van Socialisme voor Joegoslavië. In vergelijk tot de hen omringende landen ‘verlicht’, men was ‘redelijk’ vrij.
Er was een zekere vorm van welvaart en er was gratis onderwijs en gezondheidzorg voor eenieder. Zijn portretten zijn er nog steeds, uiteraard niet al te openlijk, maar toch. En, er wordt met zekere eerbied over hem gesproken.
De mensen hadden werk, dus inkomen. Er was wel repressie maar dit betrof vooral personen/groepen met separatistische neigingen op etnische herkomst gebaseerde ‘gevoelens’.
Na de dood van Tito viel Joegoslavië uiteen en was de Balkan oorlog ‘het vereffenen’ van oude, soms zeer oude ‘rekeningen’.
De hele interne geleide Joego economie, het systeem, stortte ineen en vrijwel alle nu aparte ‘landen’ werden ver teruggeworpen in hun ontwikkeling. Alles viel stil.
Voor Macedonië bijvoorbeeld, tot dan toe de groenteboer en kleding leverancier van en voor Joegoslavische landen was in een klap haat ‘markt en afzet’ kwijt.
Overal heerst een grote werkloosheid, vele fabriekscomplexen zijn leeg en vervallen.
En ook het toerisme viel op zijn gat. Het tot dan gestaag groeiend toerisme aan het Meer van Ohrid, waar Tito zijn zomerverblijf had, viel weg.
Dit is zichtbaar in vooral de deplorabele staat van de campings die sinds begin jaren tachtig zijn verwaarloosd. Vrijwel allen op prachtplekken aan het Meer.
Van wie is wat…
In veel voormalige Joego landen en de andere Balkan landen heerst grote onzekerheid van wie stukken grond/land toebehoort. De denationalisatie zet een rem op herbouw- en vernieuwingsimpulsen. Er wordt niet geïnvesteerd want er is geen duidelijkheid van wie de grond is. Er lopen, al meer dan tien jaar, zaken bij het Europese Hof.
De landen zijn eigenlijk ‘in coma’. Er heerst apathie.
Alleen Albanië timmert echt aan de weg en daar wordt initiatief getoond, ook al heerst er heel nepotisme.
Maar ook hier in Bosnië-Herzegovina, oké het is een eerste indruk, lijkt men nog behoorlijk gebukt te gaan onder het recente oorlogsgeweld.
Koffie Den Haag…..
Direct naast de fototentoonstelling is een klein internetcafé waar een vrolijke jonge meid ons begroet met ‘Hallo Den Haag’. Ze had onze klankkleur gespot en speelde daar leuk op in.
Terwijl haar moeder achter de bar onze machiatto’s klaarmaakte mochten wij gebruik maken van het enige beeldscherm. Even later bleek het internetgedeelte in de kelderverdieping.
Maar dit was natuurlijk veel gezelliger, zeker toe een groep Italiaanse vrouwen binnen kwam zeilen. Ook geen probleem in vloeiend Italiaans stond zij de dames te woord met een groot gevoel voor humor.
Eigenlijk de enige plek die vrolijkheid en frivoliteit ademde.
Het is trouwens opvallend dat ik vrijwel niemand, volgens mij helemaal niemand, heb horen fluiten of zingen. Men gaat gebukt en is bedrukt zo oogt het.
Voor de terugweg gaan we ‘binnendoor’ naar Neum; een gele weg op de kaart.
Op deze manier vermijden we twee grenspassages. Bovendien is het leuker om een andere weg terug te nemen.
Deze route voert ons door een bergwoestijn gebied, kaal en grotdroog; geen flora geen fauna.
Hier en daar een vermoeden van dorpjes en verder eindeloos kronkelen over diverse toppen.
We slaan nabij Neum rechtsaf want dat geeft het bord Dubrovnik aan.
Even verderop staat een douanier bij een soort grensovergang. Hij maakt ons duidelijk dat we hier de grens niet kunnen passeren, dit is alleen voor lokaal verkeer. We moeten naar de grenspassage bij de stad Neum. Zo gezegd, zo gedaan.
Zonder enige hinder passeren we beide passages en gaan richting camping.
Risotto Ston….
We zijn rond half twee in Ston waar we onszelf beloofd hebben om te gaan lunchen.
We kiezen voor het restaurant met mooie binnentuin, behalve mooi ook nodig want het is weer bloedheet. De doggies gedragen zich voorbeeldig en zijn een soort attractie.
Ook hier de lokale specialiteit op de kaart: ‘Risotto Ston’.
Van onze Oostenrijkse Andrea en Rudi zijn we getipt dat vooral dit gerecht, met zwarte risotto, erg lekker is.
Echter, Ageeth kan nu de lokale mosselen niet laten lopen. Ik ga voor de zwarte risotto.
Fantastisch, wat lekker, smullen. Een eenvoudig doch smakelijke wit huiswijntje besprenkelt
onze tong (en gehemelte). Wat is het leven toch goed….
De sombere gevoelens en indrukken zijn ineens verdwenen in dit prachtig opgeknapte vestingstadje.
We hebben nog niet eerder een soort replica van de Chinese Muur gezien, kleine schaal.
Vanuit Ston loopt over de bergkam een muur door naar Mali Ston aan de andere kant.
Mali Ston ligt aan het Kanal Malag Stona. Over deze muur, groot deel trappen, kun je ‘wandelen’ naar Mali Ston, vice versa.
Maar daar gaan wij niet aan beginnen, zeker niet in deze bloedhitte. Maar mooi is het.
Dit is wederom een schitterend staaltje van strategische positie en vrijwel onneembare vesting.
Maar mijn god, wat een monniken werk moet dit zijn geweest om te bouwen c/q aan te leggen.
Zo, dat was even een dagje BH, een half dagje Mostar. Goed dat we het gedaan hebben want het is zeer de moeite waard.
Overigens is Bosnië-Herzegovina, gelijk Albanië, een nog onontdekt gebied. Vooral het Noorden is in alle opzichten ‘onontgonnen’. Dit weten we van een Duits/BH stel, waarbij zij, van BH herkomst, de schoonheid van haar land bezingt. Om te onthouden…..!
Na dit intermezzo tijd om deel II van Kroatië te gaan ontdekken; Split.
De grote havenstad en van oudsher de plek om aan te komen van dan wel te vertrekken naar vele Italiaanse en Griekse havens.
Voor ons wordt het dinsdag 4 september de FastFerry van SNAV naar Ancona, een overtocht van slechts vijf uur.
Dit is eigenlijk een tussen etappe. Mostar ligt zo dichtbij, ca. 70 kilometer, dat we hier ook graag een kijkje willen nemen. Het lastige is alleen dat we drie keer de grens moeten passeren. Bosnië-Herzegovina heeft een smalle kuststrook van een luttel aantal, dat haar toegang verschaft tot het Kanaal Malag Stona. Met als enige stad van zekere omvang Neum. Het is eigenlijk een soort enclave die Kroatië is tweeën splitst.
Dus we moeten de grens van deze twee landen drie keer passeren!
Gelukkig blijkt als we rond half acht bij de eerste grensovergang komen er totaal geen oponthoud. Wij, met ons Nederlandse kenteken, mogen doorrijden. Zo ook bij de BIH grensovergang en de daarop volgende grensovergangen. Dat schiet op.
Onderweg zien we dat er een behoorlijk prijsverschil is qua brandstof. Even onthouden voor de terugweg.
Mostar….
We zijn rond half negen al in Mostar, dat nog bezig is te ontwaken. Het voordeel van dit vroege uur is dat we vrij gemakkelijk een parkeerplaats vinden niet ver van het centrum.
De doggies blijven gewoon in de bus. Op dit tijdstip is het nog behoorlijk koel.
Direct bij de parkeerplaats zien we een groot winkelcomplex dat flink geraakt is in de oorlog.
Het staat er haveloos bij, een zichtbaar monument van de oorlog.
De sfeer in deze stad is vreemd. Het is niet goed onder woorden te brengen, maar het woord sinister drukt dit het beste uit.
De eerste ontmoeting met een vrouw die ik de weg vraag is wel heel hartelijk. Ze brengt ons letterlijk op weg in de richting van het oude stadcentrum. Het blijkt zo ongeveer om de hoek.
Eerst even wat Marken pinnen, €25 moet genoeg zijn. Bij de drogist koopt Ageeth een siroop die heilzaam zou moeten zijn tegen haar aanhouden hoesten.
In de brede winkelstraat zijn de ‘oorlogswonden’ nog heel goed zichtbaar. Er is geen huis of gebouw dat zonder kogelgaten en inslagen van granaten is.
Als eerste bezoeken we het oudste, nog intact zijnde, Turkse huis. We zijn te vroeg, er wordt nog gestofzuigd, of we wat later terug willen komen. Geen probleem.
De route naar de beroemde brug van Mostar is niet moeilijk te vinden. De kiezelbestrating oogt origineel. Het is oppassen geblazen op deze gladde kiezelsteentjes. Hoe zal dat zijn als het hier regent.
Dat we dichterbij ‘de trekpleister’ komen laat zich makkelijk raden, het aantal souvenirwinkeltjes en stalletjes aan weerszijden van de route neemt fors toe.
Vanaf diverse plekken hebben we deze markante brug bekeken en gefotografeerd.
In de vestingtoren bij de brug is een foto expositie over de oorlog. Foto’s gemaakt door een Nieuw Zeelandse fotograaf! De zwart wit foto’s zijn zeer indrukwekkend.
Hemeltje lief, wat is deze stad en haar eeuwenoude brug in puin geschoten.
Sinds mensenheugenis slaan we niet alleen, met of zonder Gods/Allah’s zegen elkaar de hersens in. De Mensch is vooral ook goed in het vernietigen van alle fysieke vormen van de overwonnen cultuur. Zo ook hier, juist de historische huizen, paleizen, voorname gebouwen, kunstwerken, fysiek en artistiek, wordt liefst geheel met de grond gelijk gemaakt.
Een treurige vorm van kapotmaken want dan is alles van ‘daarvoor’ gewist!
En het is dezelfde Mensch die, na de overheersing te hebben uitgezeten, vervolgens zo veel mogelijk weer gaat ‘her’bouwen. En dat trekt toeristen.
Zo ook hier, de brug is weer herbouwd met veel ‘Westers’ geld.
Dat Geert Wilders daar nog niet over is begonnen?
Maar nu zal alles beter gaan van ook deze stad staat op de ‘Werelderfgoed’ lijst van de Unesco. Een manier om ‘het geweten’ te sussen.
En, uiteraard ook de zorg en aandacht die wordt besteed aan de erebegraafplaatsen voor de slachtoffers al dan niet in de strijd omgekomen dan wel en masse afgeslacht.
Keurig aangelegde gedenkplaatsen met onafzienbare rijen kruisen of een soort pijlen, al naar gelang de religieuze achtergrond.
Haat is een tweede natuur zo lijkt en voelt het hier op de Balkan. Ongelukkige keuze(s) op het verkeerde moment. Voor de Nazi’s/Fascisti, Kroatië en Montenegro, vanuit het idee dat zo onafhankelijkheid zou kunnen worden verkregen! (Net als het Indonesisch verzet dat de Jappen steunde). Of de Geallieerden, de Serven, altijd al dromend van een groot Servisch Rijk. Gelijk de Italianen met hun ‘Mare Nostrum’ streven.
Alleen Josip Broz, alias Tito, was degene die een aantal Balkan landen wist te verenigen in Joegoslavië. Een verlicht despoot, hij misstond bepaald niet tussen de tijdgenoot dictatoren
Stalin, Franco, Salazar, Atatürk, Ceaucescu, Hoxha, en niet te vergeten Mao. Ik vergeet er vermoedelijk een paar, maar deze waren wel heel lang gezichts- en allesbepalend.
Tito echter, wist zich te ontworstelen aan de ijzeren greep van Stalin en vestigde zijn eigen vorm van Socialisme voor Joegoslavië. In vergelijk tot de hen omringende landen ‘verlicht’, men was ‘redelijk’ vrij.
Er was een zekere vorm van welvaart en er was gratis onderwijs en gezondheidzorg voor eenieder. Zijn portretten zijn er nog steeds, uiteraard niet al te openlijk, maar toch. En, er wordt met zekere eerbied over hem gesproken.
De mensen hadden werk, dus inkomen. Er was wel repressie maar dit betrof vooral personen/groepen met separatistische neigingen op etnische herkomst gebaseerde ‘gevoelens’.
Na de dood van Tito viel Joegoslavië uiteen en was de Balkan oorlog ‘het vereffenen’ van oude, soms zeer oude ‘rekeningen’.
De hele interne geleide Joego economie, het systeem, stortte ineen en vrijwel alle nu aparte ‘landen’ werden ver teruggeworpen in hun ontwikkeling. Alles viel stil.
Voor Macedonië bijvoorbeeld, tot dan toe de groenteboer en kleding leverancier van en voor Joegoslavische landen was in een klap haat ‘markt en afzet’ kwijt.
Overal heerst een grote werkloosheid, vele fabriekscomplexen zijn leeg en vervallen.
En ook het toerisme viel op zijn gat. Het tot dan gestaag groeiend toerisme aan het Meer van Ohrid, waar Tito zijn zomerverblijf had, viel weg.
Dit is zichtbaar in vooral de deplorabele staat van de campings die sinds begin jaren tachtig zijn verwaarloosd. Vrijwel allen op prachtplekken aan het Meer.
Van wie is wat…
In veel voormalige Joego landen en de andere Balkan landen heerst grote onzekerheid van wie stukken grond/land toebehoort. De denationalisatie zet een rem op herbouw- en vernieuwingsimpulsen. Er wordt niet geïnvesteerd want er is geen duidelijkheid van wie de grond is. Er lopen, al meer dan tien jaar, zaken bij het Europese Hof.
De landen zijn eigenlijk ‘in coma’. Er heerst apathie.
Alleen Albanië timmert echt aan de weg en daar wordt initiatief getoond, ook al heerst er heel nepotisme.
Maar ook hier in Bosnië-Herzegovina, oké het is een eerste indruk, lijkt men nog behoorlijk gebukt te gaan onder het recente oorlogsgeweld.
Koffie Den Haag…..
Direct naast de fototentoonstelling is een klein internetcafé waar een vrolijke jonge meid ons begroet met ‘Hallo Den Haag’. Ze had onze klankkleur gespot en speelde daar leuk op in.
Terwijl haar moeder achter de bar onze machiatto’s klaarmaakte mochten wij gebruik maken van het enige beeldscherm. Even later bleek het internetgedeelte in de kelderverdieping.
Maar dit was natuurlijk veel gezelliger, zeker toe een groep Italiaanse vrouwen binnen kwam zeilen. Ook geen probleem in vloeiend Italiaans stond zij de dames te woord met een groot gevoel voor humor.
Eigenlijk de enige plek die vrolijkheid en frivoliteit ademde.
Het is trouwens opvallend dat ik vrijwel niemand, volgens mij helemaal niemand, heb horen fluiten of zingen. Men gaat gebukt en is bedrukt zo oogt het.
Voor de terugweg gaan we ‘binnendoor’ naar Neum; een gele weg op de kaart.
Op deze manier vermijden we twee grenspassages. Bovendien is het leuker om een andere weg terug te nemen.
Deze route voert ons door een bergwoestijn gebied, kaal en grotdroog; geen flora geen fauna.
Hier en daar een vermoeden van dorpjes en verder eindeloos kronkelen over diverse toppen.
We slaan nabij Neum rechtsaf want dat geeft het bord Dubrovnik aan.
Even verderop staat een douanier bij een soort grensovergang. Hij maakt ons duidelijk dat we hier de grens niet kunnen passeren, dit is alleen voor lokaal verkeer. We moeten naar de grenspassage bij de stad Neum. Zo gezegd, zo gedaan.
Zonder enige hinder passeren we beide passages en gaan richting camping.
Risotto Ston….
We zijn rond half twee in Ston waar we onszelf beloofd hebben om te gaan lunchen.
We kiezen voor het restaurant met mooie binnentuin, behalve mooi ook nodig want het is weer bloedheet. De doggies gedragen zich voorbeeldig en zijn een soort attractie.
Ook hier de lokale specialiteit op de kaart: ‘Risotto Ston’.
Van onze Oostenrijkse Andrea en Rudi zijn we getipt dat vooral dit gerecht, met zwarte risotto, erg lekker is.
Echter, Ageeth kan nu de lokale mosselen niet laten lopen. Ik ga voor de zwarte risotto.
Fantastisch, wat lekker, smullen. Een eenvoudig doch smakelijke wit huiswijntje besprenkelt
onze tong (en gehemelte). Wat is het leven toch goed….
De sombere gevoelens en indrukken zijn ineens verdwenen in dit prachtig opgeknapte vestingstadje.
We hebben nog niet eerder een soort replica van de Chinese Muur gezien, kleine schaal.
Vanuit Ston loopt over de bergkam een muur door naar Mali Ston aan de andere kant.
Mali Ston ligt aan het Kanal Malag Stona. Over deze muur, groot deel trappen, kun je ‘wandelen’ naar Mali Ston, vice versa.
Maar daar gaan wij niet aan beginnen, zeker niet in deze bloedhitte. Maar mooi is het.
Dit is wederom een schitterend staaltje van strategische positie en vrijwel onneembare vesting.
Maar mijn god, wat een monniken werk moet dit zijn geweest om te bouwen c/q aan te leggen.
Zo, dat was even een dagje BH, een half dagje Mostar. Goed dat we het gedaan hebben want het is zeer de moeite waard.
Overigens is Bosnië-Herzegovina, gelijk Albanië, een nog onontdekt gebied. Vooral het Noorden is in alle opzichten ‘onontgonnen’. Dit weten we van een Duits/BH stel, waarbij zij, van BH herkomst, de schoonheid van haar land bezingt. Om te onthouden…..!
Na dit intermezzo tijd om deel II van Kroatië te gaan ontdekken; Split.
De grote havenstad en van oudsher de plek om aan te komen van dan wel te vertrekken naar vele Italiaanse en Griekse havens.
Voor ons wordt het dinsdag 4 september de FastFerry van SNAV naar Ancona, een overtocht van slechts vijf uur.
Reageer op dit reisverslag
Je kunt nu ook Smileys gebruiken. Via de toolbar, toetsenbord of door eerst : te typen en dan een woord bijvoorbeeld :smiley
