Etappe 21: Noord Albanie.....

Etappe 21: Noord Albanië…..

Op weg terug…..
Woensdagochtend 8 augustus vroeg vertrekken we vanaf Autocamp Struga op weg naar Noord Albanië, de eerste etappe van onze lange reis terug naar Nederland.
We hebben sinds een paar weken ‘gezinsuitbreiding’ met de komst van de Macedonische teef Dushka (Honey..), die ik tijdens een wandeling met Kwazi luid jankend aantrof aan de oever van het Meer van Ohrid. Een ca. zes weken jonge pup die daar gewoon was ‘gedumpt’, heel normaal daar. De rest kunnen jullie wel raden.
Ondanks vaccinatie bleek een darmontsteking haar bijna fataal, echter thee getrokken van de juiste bloemen en grassen bleek het probate middel.
Voorzien van een paspoort is Dushka dus nu mee op reis.
Kwazi heeft zich na aanvankelijk gegrom en het volstrekt negeren zich ook gewonnen gegeven en stelt zich nu op als grote (half)broer en speelt het spel volledig mee, grappig om te zien. In tegenstelling tot Kwazi blijkt Duskha het autorijden heerlijk te vinden.
Heel relaxed laat ze zich meevoeren en geeft geen kik.

Opnieuw Albanië dit wordt een her ontmoeting met het ‘onbekende’ land. Een reis die voert naar Debar, nog eenmaal over de weg, waarin de meeste gaten inmiddels zijn gedicht, die voert langs de rivier de Radika. Even voorbij Debar is de grens, die we moeiteloos passeren, stoppen we om even een rustpauze te nemen. Onderwijl wordt ‘de combinatie’ schoongespoten, tja je wilt toch knap voor de dag komen. Voor Eriba een noodzakelijke wasbeurt, de ruim twee maanden hebben haar erg stoffig gemaakt.
In Peshkopi, waar we ons door het centrum wurmen, moet de nieuw aangelegde weg naar Kukës beginnen. Deze tip heb ik gekregen van Duitsers die deze weg met hun camper van noord naar zuid hebben gereden. De weg staat nog niet op de kaart.
Na een aantal keren vragen zijn we op koers en hobbelen we letterlijk het nieuwe asfalt op.
En inderdaad het is een mooie weg, lang genieten kunnen we niet want na enige kilometers is plotsklaps de weg gestremd en moet via een smalle bypass van kiezel/keisteen en gapende gaten de nieuwe weg weer hervonden worden. Met samengeknepen billen hobbelen we er stapvoets overheen en lukt het net om de laatste hobbel te nemen. Daarna gaat het goed en blijkt het een prachtige weg met flinke stijging- en daling percentages. Wonderlijk blijft het dat zodra een dorpje of stadje in zicht komt het wegdek weer vol gaten is en mijn slalomkwaliteiten tot hun volle recht komen.

Vanaf Kukës gaan we naar de kust richting Skhodër. Na een stuk ruim baan snelweg nemen we bij Gostil de afslag naar Kçirë. De SH5 is een prachtige bergroute van, naar blijkt, goede kwaliteit. Opschieten doet het niet want het kronkelt en kronkelt. Maar mooi wel en tijd zat om als chauffeur ook van het mooie landschap te genieten want veel verkeer is er niet.
Buiten is het bloedheet en stijgt de temperatuur tot 39°, binnen houden we het redelijk koel.
Net als in Macedonië kun je ook hier heerlijk autorijden, zelfs in het hoogseizoen.
In Pukë stoppen we, we hebben dan negen uur rijden achter de rug. De duisternis begint in te vallen en dan gaat het snel, binnen een half uur is het donker.
Het doel Koman is gewoonweg niet haalbaar.
In de stad kijken we of we een plek voor de combi kunnen vinden. Hier zijn geen campings.
Bij een restaurant in een brede straat met een mooi vlak wegdek vraag ik of wij bij hen aan de overkant mogen staan. Geen probleem en we mogen bij hen onze stroomkabel inprikken.
Als tegenprestatie gaan wij er eten waar we een gezelschap ontmoeten met een goed Frans sprekende man. Het wordt ons duidelijk dat de veerpont vanuit Komar naar Fierzë niet meer vaart. Er is alleen nog een voetveer.
Dat is een tegenvaller want we hadden met alleen de VW-bus vanuit Fierzë naar Valbona in het hoge Noorden willen rijden. Een onontdekt gebied waar met de bus naar toe te rijden valt.
Niettemin besluiten we om morgen toch naar Koman te rijden.

Koman…..
Op ons gemak, na een rustige maar warme nacht, vangen we de dag aan. Eerst een wandeling met de honden langs het stadion van, naar ik een moment denk de VV Terbuni, maar al gauw blijken de grote rode letters op de hoofdtribune dus gewoon Tribune te betekenen; je verzint het niet. Alsof je dat over het hoofd zou kunnen zien.
Even daaraan voor bij ligt het bos dat al na zo’n 150 meter door Pukë wordt gebruikt als deponie voor haar afval, een vreselijk gezicht deze rotzooi op zo’n plek.
Nadat we onze reis waardig hebben gemaakt gaan we ontbijten bij het restaurant die aan de overzijde die ons lekkere twee om en om gebakken eitjes, geitenkaas en brood serveren. Dit alles vergezeld met een lekkere citroenthee.
Na de mail gecheckt te hebben in een van de internetcafés gaan we weer op pad. Even tanken bij het eerste het beste pompstation waar we de creditcard niet kunnen gebruiken. Te laat….
Inmiddels hebben we meer getankt dan we Leks hebben. Ik geef mijn horloge aan de ietwat Albanese pomphouder en we gaan weer de stad in om Leks te pinnen. Na tien minuten zijn we terug en voldoen het resterende bedrag. De man begroet ons met een grote grijns en geeft me direct mijn horloge; allen opgelucht.
Na een klein uurtje bereiken we even voor Oyrsac de afslag naar Koman. Het is een gele weg op de kaart en dat betekent ‘locale weg’. Van Duitsers in Ksamil had ik al begrepen dat het een lastige weg zou zijn, maar te doen.
De ruim 45 kilometer lange weg begint goed, keurig asfalt en de gewone breedte, maar al vrij snel maken we kennis met de eerste gaten in het wegdek. De rest van de route is veelal een vermoeden van wegdek. Sommige delen asfalt zijn weggezakt en vaak genoeg is er geen asfalt. Alles wordt ruimschoots vergoedt door de prachtige brede rivier op geruime diepte aan de andere kant van de ‘weg’ en de groene hellingen van de bergen rondom.
Onderweg worden we gepasseerd door een Duitse 2CV bestel 4x4 en een Duitse camper. Tegenliggers hebben we nauwelijks en dat is erg prettig op deze soms zeer smalle weg.
Na een kleine twee uur bereiken we Koman. Bij het Hotel vragen we naar de camping, die blijkt over de brug te liggen, maar als we willen mogen we ook op het ruime terrein voor het hotel gaan staan. We kiezen er voor om eerst de camping te gaan bekijken en draaien op zijn terrein een keurig rondje.
En inderdaad camping ‘Natyra’ ligt direct na de brug. Eerst maar even naar beneden lopen waar ik wordt begroet door Alberto die naast Albanees eigenlijk alleen het Italiaans beheerst.
Het is een leuke kleine camping aan de snelstromende rivier. We zijn de eerste gasten die dag en krijgen een ruime plek aangewezen. De sanitaire voorzieningen zijn minimaal, één ruimte met toilet en douche. Maar goed wij hebben ons eigen toilet.
Het tarief is €15 per nacht. Een aantrekkelijk punt is dat het ook een restaurant heeft.
Alberto bevestigd dat er alleen een voetveer is, jammer.

Met zekere regelmaat komen er nieuwe gasten waaronder twee Oostenrijkse families.
Zij hebben, vorig jaar toen het autoveer nog in de vaart was, de tocht naar Valbona gemaakt.
Alle gasten komen allemaal om die tocht te maken en zijn teleurgesteld dat dit dus niet meer kan. En het heeft geen zin om met het voetveer naar Fierzë te gaan want er is daar niets te beleven. Ik besluit om een rondje te maken of er interesse is om een eigen boot te charteren voor een tocht over het Meer en door het Fjord. De animo blijkt groot en Alberto regelt dat er voor onze groep een boot de volgende ochtend om negen uur voor ons klaar ligt. De kosten zijn €100!

Varen, varen over de baren….

Een internationaal bont gezelschap bestaande uit de twee Oostenrijkers, Fransen, Engelsen, een Italiaan en wij gaan op pad. We moeten eerst een stuk lopen naar de afvaartplek. Ageeth en de kinderen gaan met Alberto mee in de auto. We moeten door de tunnel die op sommige stukken aardedonker is en niemand heeft natuurlijk een lampje mee. Autokoplampen schijnen ons het hoekje om. Het is een drukte van jewelste want ook het voetveer, de carrosserie van een touringcar dient als kajuit, ligt klaar voor vertrek.
Onze boot blijkt een stalen lang uitgerekte roeiboot met buitenboordmotor. Om de toeristen toch enig comfort te verschaffen staan er in twee rijen van vijf eetkamer stoelen. Een werkelijk verterend gezicht. De kinderen met ouders gaan gewoon op de planken achterin.
De ‘kapitein’ mist een hand maar dat mag de pret niet drukken. De vader van Alberto completeert het gezelschap. Zeventien m/v in totaal.
Met zekere jaloerse blikken worden wij gadegeslagen door de voetveerpassagiers. Tja, verschil moet er zijn.
De tocht overtreft onze stoutste verwachtingen het is werkelijk een prachtig meer en indrukwekkend is het Fjord. Het water is naarmate we de reguliere vaarroute verlaten helderder en helderder. Het is verbazingwekkend dat er op de berghellingen aan weerszijden toch huisjes zijn en dus gewoond en geleefd wordt. Geen elektriciteit en bereikbaar alleen met de boot en dan via paadjes.
Halverwege wordt Oostenrijkse Alex (architect van energie arme woningen, verwarming is niet nodig….) toegezongen; hij is jarig.

Onderweg passeren we het huis waar onze kapitein met zijn gezin woont, heel idyllisch.
Ik roep koffie met Raki? Maar nee we varen door. Een stuk verderop ligt een roeiboot waarin de dochter (14) van onze kapitein zit, zij stapt bij ons aan boord en vaart mee.
Ze spreekt vloeiend en accentloos Engels, het gaat goed met Albanië!
Na ruim anderhalf uur varen wordt de rivier smaller en ondieper. We landen op een kiezelsteen strandje en lopen een stuk om verderop te baden. Het water is kristalhelder en loepzuiver. Uiteraard verfrissend koel en het smaakt heerlijk. We laten ons een beetje mee voeren met de stroom. Het is absoluut Club Med Bounty World. Het gezelschap is een grote Europese familie, we kunnen het goed vinden met elkaar; we hebben plezier.
Pa Claudio en Kaptein Rob zijn trots en genieten omdat wij zo zichtbaar genieten.
Een krat met bier staat lekker koel te zijn in het water en is bij de prijs inbegrepen.
Na een klein uurtje relaxen varen we weer terug en zetten de dochter thuis af en gelijk wordt een plastic fles aangereikt, ja hoor Raki.
Meer dan voldaan neemt het gezelschap na ruim vier uur varen en relaxen afscheid van Kaptein Rob en we wandelen door de donkere tunnel en over de weg terug naar de camping.

Edith et Pierre…...
We hebben geen zin om te koken er eten wederom, samen met Edith et Pierre, van de kaart van de keuken van Alberto en Monda.
We hebben E&P hier ontmoet en in het rondje ‘wie gaat er mee’, hadden we direct een ‘clic’.
Pierre (sprekend Bryan Ferry), shawltje om nek, is instructeur parachute springen en fervent alpinist. Het is hem met de paplepel ingegoten, als jongetje van zes nam zijn vader hem en later zijn twee broers al mee de bergen in. Hij klimt altijd samen met zijn twee broers en ze hebben al vele bergen bedwongen. Niet zelden als eersten.
Ook nog niet eerder beklommen bergen/wanden/ hebben ze als eersten beklommen en bedwongen en zo menige route uitgezet en beschreven.

Edith is arts in het ziekenhuis. Ze wonen vlakbij Gap in een Hameau bestaande uit vijf huizen. Zo vrij als een vogel en, uiteraard, met zicht op een op bergwand. Vlakbij en tegelijk ver weg van het mondaine leven van Gap en het een uur rijden gelegen Marseille en Nice.
Deze trekken, voormalige Parisiennes, trekken rond in hun mooie, verlengde, Landrover die als camper dient.
Bij het afscheid stopt Pierre me een briefje met hun adres erop en zegt met grote nadruk:
“Viens pour nous visiter, nous avons une chambre pour vous, toujours….!
En dat het gemeend is blijkt uit zowel de intonatie als de enigszins vochtige ogen; we zoenen elkaar gedag en met een ‘bonne route’ vertrekken ze.

Op weg….
Het is zondagochtend 12 augustus, het heeft afgelopen nacht flink geonweerd en geregend.
Ik kreeg visioenen van wegslippende voorwielen en het op het ‘vermoeden’ van weg vastlopen; komen we hier überhaupt wel weg?
Na inspectie van het te nemen camping hellinkje en kunnen we langs de bus van de Tsjechen gaan ook wij weg. Bijna boven slippen de wielen en komen we niet verder. Geen nood, Alberto en allerlei toesnellende, mannelijke, campinggenoten duwen met z’n allen tegen de caravan en hup daar gaan we.
Onderweg bleek het ‘weg’dek al weer opgedroogd en zonder problemen bereikten we de T-kruising van de SH5 en slaan af richting Skhodër op weg naar een gloednieuwe camping die ergens op de nieuwe weg naar Hani i Hotit (grensplaats) en Podgorica in Montenegro moet liggen. Deze tip kregen van Oostenrijkse Alex die ons de camping van de Nederlanders in Barbullush sterk ontraadde. Naar zijn oordeel een nogal rigide stijl van het drijven van een camping en bovendien een open vlakte in een weinig interessante omgeving.
Onderweg komen we Edith et Pierre, op weg naar Kukës tegen die hun petit déjeuner in Qyrsac hadden genuttigd. Fransen eten niet die nuttigen.
Toeterend en hevig zwaaiend groeten we elkaar, leuk.
Wij eten onze broodbolletjes en drinken onze koffie onderweg, echt Hollands.
De route is fraai en na ruim anderhalf uur rijden we Skhodër binnen. Gelijk een drukte van belang. En hoewel de straat, met links en rechts een diversiteit aan winkeltjes en cafeetjes, behoorlijk breed is, staan we in de file. Het dubbel parkeren is in dit soort landen normaal.
Op het kruispunt staat de politieagent op zijn gemak met een hem bekende te praten.
Ik toeter zijn aandacht en vraag de weg, net op tijd om linksaf te slaan. Richtingaanwijzingsborden en verkeersborden zijn schaars. Dit kan ook niet anders want het chaotische verkeer vraagt alle aandacht en vergt de nodige stuurmanskunst. Ogen en oren, nee alle zintuigen, zijn nodig om ongeschonden je weg te vinden. Je moet op ‘alle’ mogelijke onverwachte bewegingen voorbereidt zijn. Maar het went en ik pas me aan en druk geregeld ook gewoon door. De omvang van de combinatie wekt enig ontzag.
Zigzaggend door de buitenwijken komen we op de route naar Hani i Hotit, het staat zowaar ergens ineens aangegeven. Wederom een forse opstopping die het gevolg blijkt van een wegopbreking waardoor alle verkeer links en rechts passerend, waarbij de patserige Mercedessen net zo makkelijk het tegemoetkomende verkeer zolang mogelijk negeren om een aantal wagens verder gewoon voor te dringen; moet kunnen!
De passage van de wegopbreking tart elk vermoeden van wegdek en kruipend vanwege de vele kuilen schuren de twee verkeersstromen langs elkaar gadegeslagen door ezels- en paarden die met hun karren aan een touwtje, in de volle zon, de dingen die komen gaan afwachten. Het geheel wordt nog opgeleukt door een paard dat zijn eigen weg blijkt te kiezen en waarvan de eigenaar in geen velden of wegen valt te ontdekken.
Alles gaat gewoon goed!
Na zo’n 10 kilometer rijden zien we een keurig bordje dat aangeeft dat de camping Lake Skhodra Resort na 500 meter zich bevindt.
En inderdaad voordat ik het goed en wel in de gaten heb passeren we het flinke uithangbord. De toerit is zo smal en onopvallend dat we er gewoon langs rijden. Nema problema, omdraaien en terug.
Van de nieuwe asfaltweg is het direct het kiezelpad op over de spoorlijn, hobbel de hobbel.

Camping Lake Skhodra Resort…..
De camping, direct aan het Meer van Skhodra, is pas drie maanden open en wordt gerund door (British)Faye en Albania(Niko).
Zij hebben hun comfortzone in Engeland verlaten, huis en haard verkocht, hun banen opgezegd en zijn met twee zoontjes geëmigreerd om deze business op te zetten en om hier, Niko’s geboortestreek, hun leven op te zetten. Niet niks.
Maar ze pakken het goed aan, oog voor detail. Keurig sanitair, prima douches en een leuk klein blokkenhut restaurant met groot terras. Luxe ligbedden onder parasols op hun strand.
Het Meer is minder, het water is lauwwarm in deze tijd van het jaar en na honderd meter sta je nog tot aan je middel. Het ligt wel mooi in de laagvlakte zo tussen de bergen van Albanië en Montenegro.
Er zijn, tot hun eigen verbazing, opvallend veel gasten van overal vandaan, ook kaaskoppen. Dat het goed is opgezet en de verdere plannen van ontwikkeling maakt ze een ADAC vermelding gaan krijgen.
Vanaf deze camping, zo’n 35 kilometer van de grens met Montenegro (Podgorica), zijn goed uitstapjes te maken naar Theti en Koman. Een aanrader dus.

Shkodër….
Het is een grote stad met een heuse winkelpromenade. Het uit het socialistische Hoxha tijdperk stammende Rozafa Hotel bestaat nog. Van buiten ziet het er niet uit, een arrenmoeiig ogende betonkolos, maar van binnen is het fraai. Goed bewaard gebleven Socialisme luxe met een stevige vleug eigentijds. Voor €23 p/p, incl. ontbijt, kan men wegdromen in de tijden van weleer.
Rozafa is de naamgeving van het grote fort bovenop de heuvel die 360° uitzicht biedt over de delta waar de rivier de Drinit en de Bünes samenkomen. En uiteraard ook zicht biedt op het Meer van Skhodra. De smalle weg er naar toe, deels met de auto af te leggen, heeft een flink stijgingspercentage en het laatste deel te voet doet de kuiten voelen. Niettemin zijn een aantal dames met behoorlijk gehakt schoeisel die het presteren.
Het is een burcht, toegang 200 Lek (€2.70), met een roemrijk verleden dat vele eeuwen beslaat. Het museum, toegang 150 Lek p/p, is met behulp van buitenlandse deskundigen, mooi ingericht, goed opgezet en biedt een goed historisch overzicht.
De beheerder is met recht trots op, naar zijn zeggen, het eerste, echte, museum van Albanië.
Tot slot van ons Albanië verblijf bezoeken we de Buremi Foto Galerie, een overzichtstentoonstelling van foto’s van de Buremi familie, die het zwart/wit beeld van het land en de ‘mensen die er toe doen’, waaronder Koning Zog I, toont van ca. 1850 tot begin jaren dertig. Een schitterende collage.
Het staat aangegeven, maar waar je precies moet zijn blijft onduidelijk, een achteraf privé aandoende poort blijkt de entree. De werkelijke entree is zo mogelijk nog meer verhuld, een gewone deur bovenaan een buitentrap. Maar we vonden het en dat telt.
Met dit beeld van voorheen en het beeld van nu voor ogen laten we het onbekende land achter ons. Net als vele anderen die we hebben ontmoet en die hier voor het eerst zijn gekomen delen wij de mening dat het naar meer proeft.
Albanië is ons zeer goed bevallen.