Arrivederci Lazio...Ciao Campania

Etappe 10: Arrivederci Lazio…. Ciao Campani!
Donderdagochtend 12/01, op ons gemak, kalm aan en rap een beetje, zijn we uit Rome vertrokken. Na 19 dagen wordt het ook wel tijd. Ageeth voelt zich een stuk beter maar van die kou is ze nog niet af; hardnekkig griepje was dat.
De rit naar Pompei is voorspoedig, rond het middaguur komen aan op Camping Zeus.
Een camping in Pompei, daar zijn maar liefst drie campings het hele jaar door open. En Napels ligt ca. 20 km hier vandaan.
De keuze voor camping Zeus, de Griekse God der Goden, lijkt ons wel gepast na al het Rome Katholiek Goddelijke. Nee, we zijn niet van God los, da’s zeker.
Op de camping mogen we gaan staan waar we willen, ruimte zat.
Bovendien ligt het station Pompei Scavi (opgraving) - Villa Dei Misteri op een paar flinke passen afstand van de camping. En Porta Marina, de hoofdingang van het ‘echte’ Pompei ligt daar tegenover. Dat is buitengewoon aangenaam, lekker bijtijds naar binnen, hoezo rijen wachtenden? En met de trein naar Napels, geen gedoe met onze bus qua verkeer en interesse bij Autokraki Napoli.

Pompei…
We vatten de koe bij de horens en gaan vanmorgen, vrijdag 13/01, Pompei bewonderen. Want dat is ook hier het geval, een stad uit het verre verleden die, meer nog dan Ostia Antiqua, zo goed intact is opgedolven.
Het is nog erg rustig en we kijken op ons gemak hoe we deze bezichtiging zullen aanpakken.
Het terrein is enorm groot. Ook hier worden we, ditmaal door seniore gidsen, aangesproken.
De keuze is om met een zelf met de kaart, of met een ‘audioguide’ aan het oor rond te lopen of rondgeleid worden door een gids.
Eerst een kaartje kopen, dit moet cash betaald worden. Deze wereldattractie kent nog niet het pinsysteem. De jongedame is dik jack achter de kassa heeft blijkbaar haar dag niet. Meer dan ongeïnteresseerd schuift ze onze entreebewijzen door het luikje. Toen ik even later haar vroeg of dit de hoofdingang was reageerde ze met zo’n blik van ‘domme toerist’. Uiteraard laat ik dit niet over mijn kant gaan en vraag haar of ze altijd zo vriendelijk is? Totaal onverschillig
murmureert ze: ‘Si…’! Altijd fijn mensen tegen te komen die plezier in hun werk hebben.

Geen gids, toch gids…
Aangezien er verder geen gegadigden zijn voor de gidstour gaan we op eigen gelegenheid.
We hebben nog niet de poort bereikt of een gids komt ons achterna en vraagt of wij toch interesse hebben om met nog vier anderen, twee Aussies en een Franse moeder met zoon rondgeleid te worden. Nou ja voor 10 euro pp en maar met z’n zessen, dat is goed te doen.
Op deze manier zie je de ‘bijzondere’ dingen met toelichting en heb je de mogelijkheid om zelf vragen te stellen.
Onze gids Pasquale is een vitale senior die zijn leven lang al dit gidswerk doet en prima Engels spreekt. Deze krasse knar heeft er aardig de gang in, zonder dat we het gevoel krijgen dat hij loopt te jagen. We starten bij het begin ‘De Tempel van Venus’
Hij wijst ons op de ‘stepping stones’ grote, brede stenen die in de lengterichting van de geplaveide straat liggen, de oversteekplaatsen. Je kunt ze niet missen, opvallend is de hoogte van trottoir en overstapstenen. Door deze hoogte kan het regenwater makkelijk wegstromen zonder dat het overstroomt.
De afstand tussen de overstapstenen laat precies voldoende ruimte voor de karrenwielen. Afhankelijk van de breedte van de straat/weg liggen er één, twee of drie stenen.
Vanwege de relatief smalle straten was er sprake van eenrichtingverkeer.
In het geplaveide wegdek liggen stukjes wit marmer voor de reflectie in het donker!
Overal zijn vierkanten openbare drinkbakken voor gratis gemeentewater.
De welgestelden hadden behalve een eigen badkamer en toilet met sceptictank (hadden ze toen al) een eigen loden waterleiding waarvoor ze, afhankelijk van de diameter, meer of minder moesten betalen. Het lood kwam uit Cornwall. Het vermoeden bestaat dat loodvergiftiging de ‘heersende Romeinse klasse’ langzaam maar zeker heeft verzwakt en dat dit zou hebben bijgedragen aan de val van het Romeinse Rijk?!
Ook kende het zgn. groen en grijs water. Behalve de schuine daken van de huizen werd het hemelwater in goten en via, weggewerkte, regenpijpen opgevangen voor de riolering, de tuin, de dieren e.d. Het groene water uit bronnen werd aangevoerd via loden leidingen naar de drinkbakken, de badhuizen en naar de privéhuizen. Behalve deze technieken kon men ook glas en mica, zonwerend, maken. En de uitvinding van cement.
Woonhuis en winkel aaneen was weggelegd voor de welgestelden. De winkel is herkenbaar aan de sleuf in de grond, ze hadden altijd een schuifdeur. De woningen hadden scharnierdeuren. De lay-out van de woning is altijd hetzelfde, alleen de grootte en diepte van de tuin maakten het verschil. Vanaf de straat kon men altijd de patio zien, waarachter de tuin ligt. Zij die niet voldoende middelen bezaten lieten op de gesloten achterwand een tuintafereel schilderijen; de suggestie van een tuin. Rondom de patio bevonden zich de slaapruimtes en het voorste deel, tussen winkel en patio, was het ‘kantoor’ dat van de rest van het huis kon worden afgesloten. Scheiding van werk en privé.
De bovenverdieping, meestentijds zonder ramen, was voor de slaven.
Een voorbeeld van bouwkundig inzicht, klimaatregeling- en warmtetechniek, en gebruikersgemak zijn de badhuizen. De ontmoetingsplaats voor de burgers m/v. Ook hier een vaste indeling: kleedkamers met kluisjes!, een koud bad, een stoombad en een heet bad. En een buitenruimte voor oefeningen en om te relaxen.
Het gegolfde plafond zorgde ervoor dat het water van de stoom via de zijwanden werd afgevoerd, het drupte er dus niet. Ondergrondse kanalen zorgde voor verwarming van de ruimte en het water. Prachtige mozaïek en marmeren wanden zorgden voor een smaakvolle en hygiënisch verantwoorde aankleding. Sauna en Stoombad, dat was toen al heel ‘gewoon’.
Over aankleding gesproken adembenemend zijn de muurschilderingen, net behang.
Prachtige fresco’s met een verbeelding al naar gelang het karakter van de ruimte.
De vloeren waren een schitterende schakering van mozaïek met beeltenissen van goden, dieren, schepen etc. of meer strakke patronen van lijnen. Beelden en fonteinen verluchtigden de buitenruimte.
Ook bijzonder zijn de winkels met toonbanken met een aantal ronde gaten in het blad, de eerste fastfoodwinkels, ‘MacDo’s avant la lettre.
De Agora was een groot marktplein met winkels onder een arcade van pilaren er rondom heen. Voor ieder wat wils.

Pompei ten onder:
Pasquale vertelt over het leven toen en uiteraard over eerst de hevige aardbeving op 5 februari 63 na Chr. die de steden op hun grondvesten had doen trillen. En uiteindelijk de vernietigende eruptie op 24 augustus 79 na Chr. De eerste eruptie was een uitstoot van een wolk van as. De tweede golf, halverwege de ochtend, bedolf de drie Campanische stadjes, Pompei, Herculaneum en Stabiae, onder een laag van gloeiende kegelvormige puimsteentjes (lapilli) die met de as versteende tot één acht meter dikke korst. Door deze samenstelling de snelle afkoeling en het verteringsproces verklaart dat Pompei zo gaaf te voorschijn is gekomen. Een lavastroom zou alles vernietigd hebben.
De meeste van de 25.000 inwoners hadden tijdig een goed heenkomen gezocht. Ongeveer 2000 mensen, de meeste slaven die op huis en haard moesten passen, bleven achter. Men had het idee dat het allemaal nog wel mee zou vallen.

Deze gloeiende asregen overviel de achterblijvers die stikten en letterlijk versteend werden met een van pijn, ontzetting en angst vertrokken de grimas op hun gezicht. In glazen sarcofagen liggen deze ‘uit het leven gegrepen’ versteende mummies.
Pompei is de enige van de drie waar men is gaan graven. Op de versteende aslaag van Herculaneum en Stabiae zijn compleet nieuwe steden verrezen.
De systematische opgravingen zijn in 1748 begonnen. Inmiddels is 80% van Pompei blootgelegd. Door de opgravingen stootte men overblijfselen die wijzen op een nederzetting uit het Neontholitische tijdperk 3500 voor Chr.! Ook zijn er aanwijzingen over zeehandel die teruggaat tot 4000 voor Chr. Druk en levendig is het hier dus altijd al geweest.
Na de gidstour gaan we nog de wandschilderingen bekijken en lopen naar de andere kant van Pompei doorgelopen om het Amfitheater te bekijken. Op de terugweg naar Porta Marina willen we het grote en kleine theater nog bekijken maar door allerlei afzettingen missen we dat. We zijn te moe om weer terug te lopen. Wel nemen we nog even de tijd om een paar Pompei honden aan te halen. De honden met een halsband kun je adopteren, ze zijn gecastreerd dan wel gesteriliseerd. Ze liggen lekker te zonnen en lopen over het grote terrein; ze horen erbij.
Deze dag wandelen door de stad van ooit brengt het beeld van het leven van toen helder voor de geest. De andere Romeinse plekken die we hebben bezocht spreken niet zo sterk tot de verbeelding als Pompei.
Het is werkelijk verbazing- en ontzagwekkend wat men in de Romeinse tijd allemaal vermocht. Zowel qua techniek, bouwkunst, planmatigheid, bestuurskunst etc.
De vraag dringt zich op:”Wat is nieuw”?
Het gevoel van nederigheid en bescheidenheid is wel op z’n plaats. We hebben genoten!